Iwona Kowalska - Matis
Foto: WO(lca.pl)

Rodzice nowonarodzonego dziecka mogą liczyć na 52 tygodnie wolnego od pracy, na które składają się urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Okres ten może się wydłużyć, jeśli przy porodzie urodzi się więcej niż jedno dziecko. Długość urlopu macierzyńskiego wynosi 20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie. Zasada ta dotyczy także opiekunów, którzy przyjmują dziecko na wychowanie.

- Gdy spojrzymy w statystyki to widać, że to jednak mamy najczęściej idą na „macierzyński”, ale liczba ojców, którzy chcą się zajmować dziećmi, z roku na rok jest coraz większa. I wcale nie tak rzadko zamiast mamy tata zostaje z dzieckiem w domu szczególnie w sytuacji, gdy mama ma dobrą prace i zarabia więcej niż tata – mówi Iwona Kowalska-Matis, regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku.

Na Dolnym Śląsku w ubiegłym roku z zasiłku macierzyńskiego skorzystało 668 864 rodziców. 668 864 stanowiły kobiety, 19 400 mężczyźni. Od stycznia do kwietnia bieżącego roku na urlopie macierzyńskim lub tacierzyńskim przebywało 26 059, z czego 21 422 to kobiety, 4 637 mężczyźni.

W Legnicy w 2021 roku ZUS wypłacił zasiłek 29 856 osobom, w bieżącym roku w okresie od stycznia do kwietnia zasiłek pobierało 5 769 rodziców.

Według rzeczniczki na statystyki przekłada się także fakt, że pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego jest zarezerwowane tylko dla matki. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach ojciec może w tym czasie przejąć opiekę nad niemowlakiem. Jeśli po 14 tygodniach urlopu macierzyńskiego mama dziecka będzie chciała wrócić do pracy, to dzieckiem może zaopiekować się tata. Ojcu dziecka przysługuje również zasiłek macierzyński w przypadku śmierci matki dziecka, porzucenia przez nią dziecka lub gdy matka dziecka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym.

Po urlopie macierzyńskim oboje rodzice mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni, a w przypadku urodzenia, co najmniej dwójki dzieci, do 34. Urlop ten przysługuje również w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie. Urlop rodzicielski może być wykorzystany jednorazowo lub w częściach, nie później niż do ukończenia przez dziecko 6 roku życia.

- Urlop może być dzielony, ale nie więcej niż na cztery części. To oznacza, że może zostać udzielony w nie więcej niż 4 częściach, stanowiących wielokrotność tygodnia, przypadających bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, lub po poprzedniej części urlopu rodzicielskiego. Ten urlop oboje rodzice mogą wykorzystać wspólnie lub podzielić między siebie – wyjaśnia Kowalska-Matis.

Niezależnie od urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, ojcu dziecka przysługuje urlop ojcowski ustalony przepisami Kodeksu pracy. Ubezpieczony tata ma prawo do urlopu ojcowskiego przez 2 tygodnie. Należy pamiętać o tym, że z urlopu ojcowskiego można skorzystać do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia, maksymalnie w dwóch częściach po tydzień każda. W tym samym czasie matka dziecka może przebywać na urlopie macierzyńskim, a ojciec dziecka na urlopie ojcowskim.