ZUS - Foto: WO(lca.pl)

- Krótko mówiąc, podczas obliczania wysokości emerytury pomijamy okresy nieskładkowe, czyli takie, w czasie, których na indywidulane konto nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne. Dlatego warto wiedzieć, że składki na ubezpieczenie emerytalne nie płyną do ZUS wtedy, gdy nie pracujemy, czyli jesteśmy na zwolnieniu lekarskim lub bezpłatnym urlopie – mówi Iwona Kowalska – Matis Regionalny, rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku.

Według rzeczniczki, do okresów nieskładkowych należy zaliczyć między innymi okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.

- Dostajemy wprawdzie zasiłek chorobowy, ale nie jest on „oskładkowany”, czyli w czasie e-ZLA na konto emerytalne nie wpływa nic – mówi Kowalska-Matis.

Dokładnie tak samo jest, gdy jesteśmy na zasiłku opiekuńczym oraz świadczeniu rehabilitacyjnym, zasiłku przedemerytalnym i świadczeniu przedemerytalnym, a także udokumentowanej niezdolności do pracy, za które wypłacone zostały z funduszu pracy zasiłki dla osób bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe oraz stypendia.

Szczegółowy katalog wszystkich przypadków okresów nieskładkowych został wymieniony w art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Choć zasadniczo to okresy składkowe decydują o wysokości naszego świadczenia emerytalnego, w niektórych sytuacjach również okresy nieskładkowe mogą przyczynić się do jego zwiększenia. Należy, bowiem pamiętać, że okresy nieskładkowe zostaną zaliczone do ogólnego stażu pracy w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udokumentowanych okresów składkowych. Wyjątek stanowią okresy urlopów wychowawczych i przerw na wychowywanie dzieci do 4 roku życia w wymiarze do 6 lat, które nie podlegają ograniczeniu do 1/3 i są obliczane - do ustalenia kapitału początkowego - jako okresy składkowe. Zatem podczas ustalania prawa do świadczenia emerytalnego okresy składkowe brane są pod uwagę w pełnym wymiarze, to znaczy tyle, ile rzeczywiście trwały, natomiast okresy nieskładkowe tylko w wysokości nieprzekraczającej 1/3 łącznej wysokości okresów składkowych. Dzięki temu rozwiązaniu osoby studiujące mogą liczyć na doliczenie czasu studiów do ogólnego stażu , jeśli nie przekroczy on 1/3 wysokości tych składkowych.

Rekordowo wysokie i bardzo niskie emerytury wypłacane z ZUS to dowód na to, że warto długo pracować i płacić składki. Dłuższa praca sprawia, że wypłacana na starość emerytura jest wysoka z racji tego, że środki gromadzone na indywidualnym koncie emerytalnym są dłużej odkładane, co roku waloryzowane oraz statystyczna średnia długość życia się skraca. Co oznacza, że podstawę obliczenia emerytury będziemy dzielić przez mniejszą liczbę miesięcy, a efektem będzie wyższa emerytura.

Najwyższą emeryturę na Dolnym Śląsku 26 tys. zł dostaje lekarz, mieszkaniec Wrocławia po 54 latach pracy w zawodzie a tylko 19 groszy emerytury płynie, co miesiąc do mieszkanki Wałbrzycha, która przepracowała w swoim życiu tylko pół roku na umowie zlecenia.

- Osoby, które dostają wysokie emerytury to seniorzy, którzy na emeryturę przeszli późno dopiero po przepracowaniu wielu dziesiątków lat. Oczywiście wysokość naszych zarobków ma także wpływ na to, co na nasze konto będzie wpływało po zakończeniu aktywności zawodowej, ale liczą się przede wszystkim staż, regularny wpływ składek na emerytalne konto i nie śpieszenie się z przejściem na emeryturę – mówi Iwona Kowalska – Matis.

Prognozowaną wysokość swojej przyszłej emerytury można poznać logując się na swoje indywidualne konto na platformie internetowej PUE ZUS. Co roku Zakład przygotowuje podsumowanie składek według stanu na 31 grudnia.

- Żeby zobaczyć ile zgromadziliśmy na swoim emerytalnym koncie i jak będzie wyglądała nasza przyszła emerytura wystarczy zalogować się na swoje konto na naszej platformie internetowej, potem wejść w „Panel ubezpieczonego”, po lewej stronie wybrać zakładkę „Informacje o stanie konta” – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis.

Rzeczniczka zachęca także do skorzystania z nowego kalkulatora emerytalnego, który pozwala obliczyć wysokość emerytury tym osobom, które chcą sprawdzić czy opłaca im się przejść na emeryturę w bieżącym roku. Do niedawna kalkulator emerytalny „Emerytura na nowych zasadach” dostępny na PUE ZUS pozwalał wyliczyć prognozowaną wysokość świadczenia wyłącznie na kolejne lata. Teraz można samodzielnie wyliczyć przyszłą emeryturę, gdy ktoś planuje przejść na nią w bieżącym roku.

– Z naszych symulacji wynika, że każdy rok pracy dłużej po osiągnięciu wieku emerytalnego podwyższa przyszłe wypłaty o około 10 -15 proc.– dodaje.

Zdaniem rzeczniczki warto żeby przede wszystkim panie skorzystały z kalkulatora zanim podejmą decyzję o przejściu na emeryturę. Różnice w wysokości emerytur dla kobiet i mężczyzn są niekiedy dosyć istotne i wynikają z tego, że panie pracują krócej, zarabiają mniej i żyją średnio statystycznie dłużej niż mężczyźni.

- Panie mają także mniejszy kapitał emerytalny, gdyż przez część swojego życia są na urlopach związanych z wychowaniem dziecka, tymczasem pracujący w tym czasie panowie ciągle płacą emerytalne składki – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis. - Na dodatek kobiety w Polsce żyją dłużej niż mężczyźni, więc ten kapitał jest dzielony przez większą ilość miesięcy tzw. dożycia, dlatego kwota kobiecej emerytury jest niższa – przestrzega.

W 2023 roku średnia dalsza długość życia liczona w miesiącach wynosi 254,3 dla kobiet (60 lat) i 210,0 dla mężczyzn (65 lat). Każdy dodatkowy rok pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego podnosi średnią wysokość emerytury o 10 - 15 proc. Obecnie Polacy są wśród pracujących najkrócej w Europie, a pobierają świadczenia coraz dłużej gdyż żyjemy coraz dłużej.

Przeciętna emerytura wypłacana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w 2022 r. wynosiła 2 833,56 zł brutto. Na Dolnym Śląsku była to kwota 2 858,78 zł brutto.