Ireneusz Pawlak i Marcin Krzyżanowski - Foto: materiały prasowe

Realizacja programu wykrywania raka płuca prowadzona jest w całym kraju, który podzielony został w tym celu na 6 makroregionów. W każdym z nich wybrany został podmiot realizujący badania, a te finansowane będą w 85 proc. z funduszy unijnych i 15 proc. z budżetu państwa.

- Badania niskodawkowym tomografem komputerowym to kolejne działania w zakresie prewencji nowotworowej podejmowane przez marszałkowskie jednostki. Z sukcesem promujemy profilaktykę raka jelita grubego poprzez wykonywanie prostych i szybkich testów na krew utajoną w kale. Chcemy się również skoncentrować na niezwykle niebezpiecznym raku płuca. U większości pacjentów objawy raka płuca pojawiają się gdy choroba jest silnie zaawansowana, co powoduje, że rak jest trudny do leczenia – wyjaśnia wicemarszałek Marcin Krzyżanowski.

Dolnośląskie Centrum Chorób Płuc we Wrocławiu jest partnerem w konsorcjum, które realizuje program w makroregionie śląskim obejmującym województwa: dolnośląskie, śląskie i opolskie. Pozostali uczestnicy konsorcjum to Śląski Uniwersytet Medyczny, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu oraz Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 w Zabrzu. W sumie konsorcjum dysponuje budżetem sięgającym niemal 4 miliony złotych, a projekt będzie realizowany do maja 2023 roku.

W ramach swoich zadań Dolnośląskie Centrum Chorób Płuc ma możliwość pozyskania około tysiąca pacjentów i przeprowadzenia 2370 badań tomografem komputerowym.

Osobami do których skierowany jest projekt są osoby w wieku 55-74 lat z konsumpcją tytoniu większą lub równą 20 paczkolat, z okresem abstynencji tytoniowej nie dłuższym niż 15 lat. Osoby w wieku 50-74 lat z konsumpcją tytoniu większą lub równą 20 paczkolat, z okresem abstynencji tytoniowej nie dłuższym niż 15 lat, u których stwierdza się jeden z czynników ryzyka: ekspozycja zawodowa na krzemionkę, beryl, nikiel, chrom, kadm, azbest, związki arsenu, spaliny silników diesla, dym ze spalania węgla kamiennego, sadza, ekspozycja na radom, indywidualna historia zachorowania na raka, przebyty rak płuca, w wywiadzie chłoniak, rak głowy i szyi lub raki zależne od palenia tytoniu, historia chorób płuc: przewlekła oburacyjna choroba płuc (POChP) lub włóknienie płuc (IPF).

- Lekarze alarmują, że nowotwór może się rozwijać po cichu nawet 10 lat zanim pacjent zauważy objawy. Dlatego tak ważne jest aby Dolnoślązacy mieli dostęp do tego typu badań – dodaje wicemarszałek Marcin Krzyżanowski.

Ścieżka pacjenta w programie profilaktyki raka płuca obejmuje trzy etapy. Pierwszy to wizytę kwalifikacyjna, podczas której koordynator programu na podstawie ankiet i wywiadu z pacjentem dokonuje jego kwalifikacji do wykonania badania, objaśnia potencjalne dalsze ścieżki postępowania w przypadku wykrycia zmian nowotworowych lub ich braku. Etap ten ma również charakter edukacyjny, koordynator jako osoba przeszkolona w poradnictwie antytytoniowym przedstawi uczestnikowi możliwości pozbycia się nałogu i sposoby walki z nałogiem .

Drugi etap to wizyta - badanie NDTK - wykonywane jest badanie niskodawkowej tomografii komputerowej z opisem wszystkich zmian stwierdzanych w płucach, śródpiersiu, sercu, naczyniach wieńcowych, ścianie klatki piersiowej, ze szczególnym uwzględnieniem guzków płuca jako zmian mogących odpowiadać wczesnemu rakowi płuca.

Trzecim etapem jest wizyta wynikowa. Podczas tej wizyty lekarz pulmonolog lub torakochirurg objaśnia pacjentowi wynik jego badania, charakterystykę wykrytych zmian. Planuje i przedstawia dalsza ścieżkę postępowania pacjenta, możliwych zabiegach inwazyjnych, a także dodatkowego badania NDTK po upływie 6 lub 3 miesięcy. Ze względu na szeroki zasięg badania i możliwości wykrycia zmian innych niż nowotworowe, lekarz w takcie wizyty wynikowej informuje również o koniecznych konsultacjach z innymi specjalistami np. kardiolog, chirurg naczyniowy, endokrynolog.

Rejestracja dostępna jest w dni robocze w godzinach 8.00-15.00, a numer, na który należy zadzwonić aby umówić się na wizytę kwalifikacyjną to 71 726 25 25

Po wykonaniu wszystkich trzech etapów pacjent wraca na początek swojej ścieżki po upływie czasu wskazanego przez lekarza na wizycie wynikowej albo ponownie wykonuje badanie NDTK i przechodzi pełną ścieżkę. Jeśli ze względu na wielkość i charakter zmian wykrytych w badaniu został skierowany do diagnostyki i zabiegu operacyjnego, nie wraca już na ścieżkę badań przesiewowych.

Rak płuca jest jednym z najczęściej występujących nowotworów. Według danych WHO jest najczęstszą przyczyną zgonów spowodowanych chorobą nowotworową zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet. Co roku notuje się ponad 2 mln nowych przypadków choroby na świecie. Jak podaje Krajowy Rejestr Nowotworów, w Polsce diagnozuje się obecnie ok. 23 tys. pacjentów rocznie. Z danych zebranych i analizowanych przez Dolnośląskie Centrum Onkologii wynika, że na terenie Dolnego Śląska wśród nowotworów występujących u mężczyzn raka płuca dotyka aż 17,5 proc. mężczyzn, a wśród kobiet – 10,4 proc.

- Co roku na Dolnym Śląsku odnotowujemy około 2 tys. nowych przypadków raka płuca, w 2018 roku na ten typ nowotworu, na terenie naszego województwa zmarło 2057 pacjentów. Dane z realizacji pilotażu onkologicznego wyraźnie wskazują na wysoki odsetek najwyższych stadiów zaawansowania tego nowotworu. Ok 72 proc. pacjentów zgłasza się w trzecim i czwartym stadium zaawansowania, co znacznie zmniejsza zakres możliwości terapeutycznych i szanse na wyzdrowienie. Badania przesiewowe raka płuca zapewniają pacjentom kompleksowość opieki i ciągłość nadzoru w przypadku wykrycia zmian nowotworowych, co zwiększa wykrywalność nowotworów we wczesnym stadium zaawansowania, dając większe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, a co za tym idzie większe szanse na zdrowie społeczeństwa – podsumowuje Ireneusz Pawlak, torakochirurg, onkolog, Dyrektor Medyczny Dolnośląskiego Centrum Onkologii.