1 marca 1951 roku w podziemiach więzienia Urzędu Bezpieczeństwa przy Rakowieckiej w Warszawie od strzału w tył głowy zginął skazany na pięciokrotną karę śmierci i 30 lat więzienia ppłk Łukasz Ciepliński ps. „Pług”, ostatni dowódca IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Data śmierci Łukasza Cieplińskiego i jego współpracowników została w 2011 roku wybrana na święto – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Instytut Pamięci Narodowej, tak jak w roku ubiegłym, zaplanował działania przypominające tragiczne losy członków podziemia antykomunistycznego, którzy nie złożyli broni po zakończeniu II wojny światowej.

Już od 25 lutego na stronach Instytutu (www.ipn.gov.pl, www.pamiec.pl ) oraz na facebooku „Strefa edukacyjna IPN” jest umieszczony wirtualny monument Żołnierzy Wyklętych (http://pamiec.pl/ftp/pamiecpl/pomnik.php). Jednym kliknięciem każdy będzie mógł złożyć im hołd. Akcja ta nabiera szczególnej wagi w kontekście niedawnego zdewastowania pomnika Danuty Siedzikówny w krakowskim parku Jordana.

płk Franciszek Niepokólczycki - Foto: IPN (lca.pl)

Danuta Siedzikówna jest jedną z pięciu postaci, które Instytut będzie w tym roku szczególnie przypominał. Oprócz „Inki” na plakatach i ulotkach pojawi się czterech bohaterów powojennego podziemia: płk Franciszek Niepokólczycki, ppłk Łukasz Ciepliński, ppłk Walerian Tumanowicz i mjr Tadeusz Danilewicz.

Do rąk 14 tysięcy nauczycieli ze szkół ponadpodstawowych w całej Polsce trafi zestaw materiałów edukacyjnych, mający zainspirować ich do zorganizowania szkolnych obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Materiały zawierają płytę ze spektaklem Sceny Faktu Telewizji Polskiej Pseudonim Anoda w reżyserii Mariusza Malca, opowiadającym historię aresztowania i śmierci porucznika Jana Rodowicza, żołnierza „Batalionu Zośka”. Znajdzie się tam również tekst dr. Tomasza Łabuszewskiego, badacza dziejów polskiego podziemia niepodległościowego, plakaty z wizerunkami wspomnianych pięciorga bohaterów antykomunistycznego oporu oraz propozycje wykorzystania przesłanych materiałów.

IPN rozpoczyna także akcję zbierania zdjęć i relacji dokumentujących obchody Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Zachęcamy do przesyłania ich na adres edu@ipn.gov.pl. Nadesłane materiały zostaną umieszczone na wirtualnej mapie  portalu edukacyjnego IPN www.pamiec.pl.

Na stronie IPN www.pamiec.pl; www.pamiec.pl/wykleci oraz na facebooku Strefa Edukacyjna IPN na bieżąco zamieszczane są materiały dotyczące obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w poszczególnych rejonach Polski.

Informacje o samym powołaniu Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych jako święta państwowego, jego zeszłorocznych obchodach, rozmaitych działaniach IPN z tego czasu znajdą Państwo pod adresem: http://www.wykleci.ipn.gov.pl/  .

PROGRAM OBCHODÓW NA DOLNYM ŚLĄSKU

LEGNICA, 28 LUTEGO 2013
WYKŁAD DR. HAB. ROBERTA KLEMENTOWSKIEGO „ŻOŁNIERZE WYKLĘCI”
W związku z nadchodzącym Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych 28 lutego br. o godz. 11.00 w Legnickiej Bibliotece Publicznej (ul. Piastowska 22) odbędzie się spotkanie z historykiem z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu. Dr hab. Robert Klementowski (naczelnik OBEP IPN) przedstawi wykład „Żołnierze Wyklęci”. Spotkanie ma charakter otwarty.

WROCŁAW, 1 MARCA 2013
UROCZYSTE OBCHODY NARODOWEGO DNIA PAMIĘCI ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH
1 marca br. we Wrocławiu odbędą się uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Uroczystości będą miały miejsce na Cmentarzu Osobowickim i rozpoczną się o godz. 10.30 przemarszem wszystkich uczestników spod bramy głównej pod Pomnik Ofiar Terroru Komunistycznego (kwatera 81A i 120). Na miejscu odbędzie się apel pamięci i złożenie wieńców pod Pomnikiem z udziałem wojskowej asysty honorowej. Uroczystości poprowadzi dr hab. Krzysztof Szwagrzyk – pełnomocnik Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. Organizatorami obchodów są: Wojewoda Dolnośląski, Prezydent Wrocławia, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Dolnośląski.

WROCŁAW, 1 MARCA 2013
FINAŁ KONKURSU HISTORYCZNEGO „ŻOŁNIERZE WYKLĘCI. BOHATEROWIE NASZEJ WOLNOŚCI. II EDYCJA”
1 marca br. o godz. 13.00 w Sali Kolumnowej Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego (pl. Powstańców Warszawy 1) odbędzie się finał konkursu historycznego „Żołnierze Wyklęci. Bohaterowie naszej wolności”. Nagrodą główną w konkursie jest wyjazd do Brukseli. W trakcie kilkudniowego pobytu, laureaci zwiedzą miasto oraz Parlament Europejski. Organizatorem konkursu jest Stowarzyszenie „Odra – Niemen”, a patronat honorowy objęły nad nim: Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, Światowy Związek Żołnierzy Armiii Krajowej – Okręg Dolnośląski, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu. Historycy IPN stanowili również skład Komisji Finałowej i oceniali merytorycznie nadesłane prace. Konkurs rozpoczął się 15 października 2012 roku i był  skierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych na Dolnym Śląsku. Głównym celem projektu było kształtowanie postaw patriotycznych młodzieży poprzez propagowanie i pogłębianie wiedzy o działalności oddziałów II Konspiracji w latach 1944-1963, ale też zainspirowanie i zachęcenie młodzieży do podjęcia samodzielnych studiów nad historią, sięgania do źródeł historycznych, badań i oceny tych źródeł i doskonalenia umiejętności posługiwania się różnorodnymi formami wypowiedzi. Zadaniem uczestników konkursu było przygotowanie pracy na temat Żołnierzy Wyklętych
związanych z Dolnym Śląskiem. Związek ten mógł dotyczyć zarówno Żołnierzy Wyklętych walczących na Dolnym Śląsku, ale również osób zatrzymanych, sądzonych, straconych czy pochowanych w naszym regionie. Przedmiotem pracy mogła być także sylwetka Żołnierza Wyklętego, który mieszkał na Dolnym Śląsku – czy to ukrywając się przed aresztowaniem, czy też
osiadł tutaj po odbyciu kary więzienia.

LUBAŃ, 1 MARCA 2013
NARODOWY DZIEŃ PAMIĘCI ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH
1 marca 2013 roku w Lubaniu odbędą się uroczystości związane z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W obchodach wezmą udział historycy z Oddziału IPN we Wrocławiu. Plan obchodów: ul. Bankowa, godz. 15.30
- Apel Pamięci o Bohaterach podziemia antykomunistycznego
- Odsłonięcie tablicy upamiętniającej płk. Anatola Sawickiego Restauracja „Tęczowa”, ul. Spółdzielcza 11
- Wykład dr. hab. Roberta Klementowskiego (naczelnik OBEP IPN we Wrocławiu) – „Żołnierze Wyklęci”
- Wykład dr. Daniela Koresia (OBEP IPN we Wrocławiu) – „Prawdziwa historia Michała Roli – Żymierskiego”
- Wykład Andrzeja Kuźniara i Janusza Skowrońskiego – „Podziemie zbrojne w powiecie lubańskim – historia zapomniana?”
- Koncert patriotyczny w wykonaniu Ewy Szczygieł i Zdzisława Trędewicza

WROCŁAW, 2 MARCA 2013
MARATON FILMOWO-DYSKUSYJNY „PAMIĘTAMY O NIEZŁOMNYCH”
W związku z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych 2 marca br. w godzinach 10.30- 24.00 w siedzibie Civitas Christiana (ul. Kuźnicza 11-13) odbędzie się maraton filmowodyskusyjny
pt. „Pamiętajmy o Niezłomnych”. W ramach spotkania odbędą się projekcje filmów, spotkania z kombatantami, autorami filmów, historykami. Przez cały dzień będzie również trwał kiermasz z publikacjami związanymi z tematyką Żołnierzy Wyklętych. Podczas maratonu prelekcję „Prace ekshumacyjne prowadzone w ramach działalności statutowej IPN” przedstawi dr hab. Krzysztof Szwagrzyk – pełnomocnik Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego (godz. 18.30 – 20.00, po filmie dokumentalnym Sny stracone, sny odzyskane). Organizatorem maratonu jest Stowarzyszenie ODRA–NIEMEN.
Program:
10.30 – 11.00 – film Młody Wrocław pamięta o Niezłomnych – Stowarzyszenie ODRA–NIEMEN
11.00 – 12.00 – film Żołnierze Wyklęci. Jerzy Woźniak – scenariusz i reżyseria: Sławomir S. Górski – film powstał przy współpracy z portalem www.wideohistoria.pl – po filmie spotkanie z
Kombatantami ze środowiska Zrzeszenia WiN
12.30 – 13.30 – film Kresy – Wileńszczyzna – Stowarzyszenie ODRA–NIEMEN – po filmie spotkanie z Kombatantami z Dolnośląskiego Okręgu ŚZŻ Armii Krajowej
14.00 – 15.00 – film Kadry NSZ – reżyseria: Jerzy Zalewski – spotkanie z Kombatantami z Dolnośląskiego Okręgu Związku Żołnierzy NSZ
15.30 – 16.30 – film Kresy – Lwów – Stowarzyszenie ODRA–NIEMEN – spotkanie z Kombatantami z Ogólnopolskiego Okręgu Żołnierzy III Obszaru Lwowskiego im. Orląt Lwowskich
17.00 – 18.00 – film Dywizja nastolatków – reżyseria Alina Czerniakowska – spotkanie z Kombatantami Związku Młodocianych Więźniów Politycznych „Jaworzniacy”
18.30 – 20.00 – film Sny stracone, sny odzyskane - reżyseria Rafał Dudkiewicz i Arkadiusz Gołębiewski – po filmie prezentacja dr. hab. Krzysztofa Szwagrzyka na temat „Prace
ekshumacyjne prowadzone w ramach działalności statutowej IPN”
20.00 – 21.00 – Pokaz klipów muzycznych o Żołnierzach Wyklętych – prezentacja i wystąpienie – Grzegorz Kowal, reprezentujący portal www.10milionow.pl
21.00 – 22.00 – film pt. Nigdy nie wrócisz do domu – reżyseria Jolanta Krysowata
22.00 – 23.00 – film Oskarżenie – reżyseria Grzegorz Braun
23.00 – 24.00 – film Pani Weronika i jej chłopcy – reżyseria Artur Pilarczyk Spotkanie ma charakter otwarty.