Uczczono pamięć powstania w getcie warszawskim

Hołd bohaterom Getta Warszawskiego
Foto: WO(lca.pl)

W uroczystościach uczestniczyli przedstawiciele gminy żydowskiej, władz miasta z prezydentem Tadeuszem Krzakowskim, uczniowie VII Liceum Ogólnokształcącego i mieszkańcy.

Tradycyjnie już uczestnicy spotkania przypięli do ubrań żółte żonkile, które są symbolem pamięci o powstaniu w getcie warszawskim.

Powstanie w getcie warszawskim było pierwszym w okupowanej Europie dużym powstaniem miejskim. Było aktem rozpaczy, tragicznym wołaniem o godną śmierć ludzi skazanych na nieuchronną zagładę, nie miało bowiem najmniejszych szans powodzenia.

Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania były działania mające na celu likwidację getta i wymordowanie jego mieszkańców. Rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 r. w wigilię żydowskiego święta Paschy, w momencie, gdy w tzw. getcie szczątkowym znajdowało się tylko ok. 50-70 tysięcy Żydów (wobec niemal pół miliona w szczytowym okresie jego zaludnienia). Trwało niespełna miesiąc - do połowy maja. Walki toczyły się w centrum stolicy, będąc jednocześnie jakby „poza nią”, w dzielnicy zamkniętej, oddzielonej murem od części aryjskiej. W nierównej walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW) z determinacją stawiali opór żołnierzom z oddziałów SS, Wehrmachtu, Policji Bezpieczeństwa oraz formacji pomocniczych. Niemcy metodycznie obracali getto w ruinę, paląc dom po domu.

Tylko nielicznym powstańcom udało się kanałami wydostać poza linię murów. Jednym z nich był ostatni dowódca ŻOB Marek Edelman, zmarły w 2009 roku. Symboliczna data końca powstania to 16 maja 1943 r., data wysadzenia Wielkiej Synagogi na Tłomackiem. Odpowiedzialny za likwidację getta i stłumienie powstania Jürgen Stroop napisał w swoim raporcie: Była żydowska dzielnica mieszkaniowa przestała istnieć! Sporadyczne walki w ruinach trwały jednak aż do czerwca 1943 roku.

Wzięci do niewoli powstańcy oraz ludność cywilna zostali zamordowani na miejscu lub wywiezieni do obozów na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Teren dzielnicy żydowskiej spalono i zrównano z ziemią. Ze względu na swoją symboliczną wymowę powstanie w getcie warszawskim uważane jest przez naród żydowski za jedno z najważniejszych wydarzeń w jego historii.